Thulo Parsel

Woensdag 27 april.

Met de bus rijd ik samen met de broer van Rabi, Nir, in 5 uur naar Thulo Passel. De bus wring zich door het drukke verkeer met veel getoeter. Op verschillende haltes stappen mensen in en wanneer de bus vol is kruipen er ook nog mensen op het dak, tussen allerlei bagage. Van de grote weg af komen we op zanderige landwegen vol hobbels en kuilen en we klimmen gaandeweg naar ver boven de 1000 meter. We hobbelen langs diepe ravijnen en wanneer de afgrond naast je honderden meters de diepte in verdwijnt wil je er niet aan denken wat er gebeurt wanneer de chauffeur even niet oplet.
Op het eindpunt wordt ik opgewacht door familieleden en dorpsgenoten van Rabi en Nir en weer valt mij een begroeting ten deel waar Willem en Maxima verlegen van zouden worden. Hierna is het nog een klein uur lopen over steile bergpaadjes. Aanvankelijk moet ik slikken en zet ik krampachtig mijn ene voet voor de andere. Af en toe krijg ik een hand toegestoken. Mijn rugzak wordt van me overgenomen. Ik kijk maar niet teveel de diepte in maar na een paar dagen zal blijken dat ik toch nog het vermogen van een (oude) gems kan ontwikkelen.
Mijn tentje zet ik op, op het erf van de oudste broer van Rabi, Jit en zijn vrouw Seti onder een plastic overkapping en dat is een prima onderkomen. De familie Lama voorziet me van heerlijk gekruid eten en heel veel thee. Voortdurend wordt me gevraagd of ik ok ben. Jit en Seti hebben 2 prachtige kinderen; zoon Chhyoing van 5 en dochter Ngema van 2 jaar oud.
Ik maak kennis met de dorpsbewoners. Het is een kleine agrarische gemeenschap. De gemeenschapszin is enorm. De mensen lopen bij elkaar in en uit, helpen elkaar, koken voor elkaar, letten op elkaars kinderen en dieren. Ik raak de kluts kwijt wie familie is van wie.
Ik bekijk de oude huizen die bij de aardbeving niet zijn ingestort. De schade is goed te zien en in sommige gevallen niet te herstellen. Ook bekijk ik de eerste vier nieuw gebouwde huizen en wanneer de bewoners uitleggen wat er allemaal gedaan is en daarvan de foto's laten zien, dringt het pas goed tot me door wat een enorme klus het team van Helping Thulo Parsel hier geklaard heeft, en hoe groot de spin-off van hun actie is. Men is inmiddels aan de volgende 3 huizen begonnen waarvan van twee al de betonnen fundering is gestort. De nieuwe bewoners bouwen de huizen volledig samen. Het is een enorme inspanning al de bouwmaterialen langs de bergpaadjes naar het dorp te krijgen. Alles moet door de mannen en vrouwen naar beneden gedragen worden. Zand, grind, cement, hout. Stel je voor, paadjes waar je zonder last op je nek al heel goed moet uitkijken waar je je voeten zet en dat met een last van 30 kilo op je rug!

Donderdag 28 april.

Vandaag is er een bruiloft van één van de mannen uit het dorp met een vrouw aan de andere kant van de vallei op ruim 3 uur lopen. Het is een gearrangeerd huwelijk maar men denkt wel dat de twee van elkaar houden. Veel mensen, uitgedost in hun mooiste kleren, lopen in optocht over de bergpaadjes naar de rivier op bijna 1000 meter onder hen, om na de oversteek van de rivier over een smalle hangbrug weer 1000 meter te klimmen. Om beurten dragen ze manden met lekkernijen op hun rug. Ik kan niet mee omdat men de inspanning voor mij te groot acht. Wanneer de eersten van de groep 's avonds na weer een wandeling van 3 uur in het dorp terugkeren is het me een raadsel dat ze er nog zo netjes uitzien. De laatsten lopen dan nog door het duister, bijgelicht door lampen van telefoons en zaklampen. Onder hen komt de zus van de 3 gebroeders Sarmila mee. Sarmila is met haar 18 jaar al getrouwd en heeft een baby van 9 maanden, Rosami.

De wandeling naar de overkant vindt men voor mij dus te gevaarlijk en inspannend. Ik wandel deze dag met Bisnu, een gepensioneerde drager en berggids die met zijn veel jongere vrouw nog boert. Bisnu kent tot mijn verrassing de Spitti vallei in Himachal Pradesh waar ik 4 jaar geleden door fietste.
We lopen over smalle paadjes naar een boeddhistisch klooster waar we alleraardigst ontvangen worden door de priester die weer een oom blijkt van de familie Lama. Hij spreekt geen Engels helaas en daardoor blijft het gesprek wat oppervlakkig.
Hierna brengt Bisnu met naar de plek in de bergen waar de inlaat zit van de watervoorziening van het dorp. Ook hier heeft het team van Helping Thulo Parsel wonderen verricht. Na de aardbevingen was de bron van het dorp droog gevallen maar met een nieuwe leiding van enkele honderden meters tapt men nu water uit een hoger gelegen beekje. Het water is op rantsoen want het is al langdurig enorm droog in Nepal en er is een groot watertekort. De regen laat ook op zich wachten en de hoger gelegen akkers zijn droog. Het vee eet noodgedwongen de bladeren van de bomen en de moederdieren hebben niet genoeg melk voor hun jongen. Toch ervaar ik bij de mensen geen klagen. De Nepalezen zijn goedlachs en hebben gevoel voor humor.

Ondertussen probeer ik een goede indruk te krijgen van de traditionele bouwwijze en de manier waarop de nieuwe woningen gebouwd worden. De oude huizen hebben veelal een verdieping en zijn gebouwd met keien muren en ongeveer 40 cm. dik waarbij leem als specie wordt gebruikt. De vloeren zijn van hout en de dakbedekking bestaat veelal uit riet of gebakken pannen. Bijgebouwen bestaan vaak uit vlechtwerk van bamboe stengels. Het vlechtwerk wordt geheel of gedeeltelijk aangesmeerd met leem.
De nieuw te bouwen woonhuizen van ca. 4x8 m. worden gemaakt naar het concept van een Nepalese architect en zijn door verschillende maatregelen aardbevingsbestendig(er). De belangrijkste maatregel is dat er geen verdieping meer wordt gemaakt. Voor de muren maakt men een betonnen fundering en de muurdikte is teruggebracht tot 30 cm. Voor het metselen gebruikt men nu cementspecie. Voor versterking en samenhang van het metselwerk worden verticale staven in het metselwerk aangebracht die gekoppeld worden aan een houten randbalk op ca. 1 meter hoogte en de houten muurplaat op ca. 2,20 m. hoogte. Op de muurplaat rusten 4 houten spanten die gekoppeld worden met gordingen waarop men een golfplaten dakbedekking aanbrengt. Het concept is enigszins aangedaan omdat van betonnen randbalken was uitgegaan i.p.v. hout, men de bedoelde tussenmuur achterwege liet en door gebrek aan bouwmaterialen afzag van een zoldervloer.
Ik laat de indrukken op mij inwerken en zie meerdere constructieve verbeterpunten die relatief eenvoudig en goedkoop zijn te realiseren. Mijn belangrijkste conclusie is toch wel dat sprake is van een goed doordacht concept en dat de nieuwe woningen een aanzienlijke verbetering zijn t.o.v. de oude huizen.