Looking ahead

Vrijdag 3 maart.
Het is de laatste dag voor me op de bouwplaats. Het is gezellig en er wordt lekker doorgewerkt. Ik metsel een kolom rond een stalen spantbeen. De vorm is ingewikkeld en iedere laag moet ik stenen hakken om het juiste verband te maken. Het hakken van een drieklezoor en schuine hoeken gaat me redelijk goed af maar haakse hoeken uit een steen hakken is ronduit frustrerend. Menige baksteen sneuvelt in brokken die geen ander doel meer dienen dan verharding van het pad naar de school. De stenen zijn van een verschrikkelijk slechte kwaliteit en zouden in Nederland geen enkele kwalificatie krijgen. De afmetingen verschillen enorm, de zijkanten lopen schuin weg, de dikte is ongelijk, er zitten insluitingen van kiezel in en de hardheid verschilt van bros tot klinker-hard. Dat zie je natuurlijk terug in het metselwerk.
Onze dagelijkse rit naar- en van de school geeft ons een glimp op de steenfabrieken rondom Kathmandu. Van verre zie je al de vuil grijze rookpluim van de op laag gradig bruinkool en kolen gestookte ovens die omringd worden door enorme tasvelden met rood gebakken stenen en grijze ongebakken stenen. De stenen zijn handgevormd; iets wat in Nederland al meer dan een eeuw geleden met de komst van de machinale strengpers verdween. In de kleiputten zitten vele tientallen mensen en kinderen, soms maar 5 jaar oud (!), op hun hurken steenvormen met klei te vullen. De wind stuift het stof dat de paard en wagens opwerpen in draaikolken over het terrein. Het kan niet anders dan verschrikkelijk ongezond werk zijn. De landbouwterrassen worden successievelijk afgegraven voor de winning van klei. Bij de enkele boom die gespaard blijft zie je aan de hoogte van het heuveltje hoe hoog het maaiveld oorspronkelijk was. Wat overblijft is een dorre vlakte die nergens meer voor dienen zal.
Lunchen we doorgaans op het dak van het hoofdgebouw van de school, deze dag kiezen we een picknickplaats op 10 minuten lopen van de school met een prachtig uitzicht over Kathmandu valley. Beneden ons loopt een rivier die evenwel zo vervuild is dat hij stinkt naar een riool. De oevers liggen vol met plastic troep en bij de stroomversnellingen vormen de fosfaten een vaalwitte deken van schuimvlokken. In de krant lees ik dat er o.a. door ongebreidelde houtkap en ongecontroleerde landbouw een enorme verwoesting van het land plaatsvindt. Bestond de hoofdstad 50 jaar geleden nog voornamelijk uit de wijk Tamel met enkele omliggende dorpjes en had je een prachtig uitzicht op de Himalaya, nu is de stad uitgedijd tot een metropool met 1,5 miljoen inwoners waarvoor de infrastructuur nauwelijks aanwezig is. De met sneeuw bedekte pieken gaan schuil achter een deken van stof en smog en laten zich alleen nog in de regentijd zien.
Aan het eind van de middag komt de principal van de school afscheid van mij en een collega-vrijwilliger nemen. We krijgen weer een shawl om en een rode stip op ons voorhoofd. Ik onderga het ritueel met gemengde gevoelens. Het zit er op. Eén weekend rest nog voor ik naar Nederland terug vlieg. ’s Avonds trakteer ik mijn team op een biertje.

Weekend 4 en 5 maart.
Alle collega-vrijwilligers in mijn homestead vertrekken op zaterdag in alle vroegte voor een bezoek aan een fokstation voor olifanten nabij de grens met India. Ik koop een paar cadeautjes voor mijn gastvrouw en –heer en hun 3-jarig dochtertje en neem voor de laatste twee nachten mijn intrek in het Kathmandu Prince hotel in Tamel om nog even de toerist uit te hangen. Ik slenter door de smalle straatjes die één aaneenschakeling zijn van outdoor-shops, souvenirwinkeltjes, hotelletjes en coffeeshops. De gaten die de aardbevingen sloegen zijn goeddeels vrijgemaakt van puin en overal zijn bouwactiviteiten aan de gang. Toch zijn er nog duizenden mensen die in geïmproviseerde tentenkampen verblijven en in feite in een uitzichtloze situatie terecht zijn gekomen. Ze hebben geen geld om hun huizen weer op te bouwen.
In de krant lees ik dat de mensen die zelfstandig hun huis weer opbouwden van de regering een lumpsum geldbedrag van ongeveer $ 500,- mogen verwachten. Dat is naar Nepalese begrippen een groot bedrag maar het is niet eens genoeg om een stevige betonnen fundering voor je huis te maken. Geen mens die gelooft dat dat het geld er echt zal komen. De overheid is van hoog tot laag door en door corrupt. Van de huidige regering waren na de vorige verkiezingen de verwachtingen hoog gestemd maar fundamentele veranderingen bleven uit. Voor de komende verkiezingen, volgende maand, loopt bij gebrek aan vertrouwen in de overheid niemand warm.

Dat arm en arm kunnen verschillen wordt duidelijk op de school waar we werken. De kinderen uit het ene dorp hebben nette schooluniformen; die uit het andere dorp op 2 km. afstand kunnen zich geen uniform permitteren. De verschillen zijn te herleiden tot de verschillende kasten (families) en ook binnen de kasten zijn weer sub-kasten. Het laat zich raden dat het kastensysteem een enorme rem betekent op de vooruitgang van het land. Veel kinderen uit de lagere kasten krijgen nauwelijks scholing; een enorme verspilling van jong talent. Tel daarbij op dat Nepali die wel zo fortuinlijk waren dat ze een opleiding konden volgen vaak hun heil in het buitenland zoeken, dan snap je dat een substantiële vooruitgang ver weg is.
Mijn gastheer is een mooi voorbeeld. Hij is al 47 jaar oud. Hij is Napalees maar in India geboren waar zijn ouders een beter bestaan probeerden op te bouwen. Hij behaalde een bachelor graad als leraar maar kwam daarmee in India niet aan de slag. Hij werkte als security-medewerker en kok voordat hij 6 jaar geleden als leerkracht op een private school in Kathmandu aan de slag kon. Het door zijn ouders gearrangeerde huwelijk bracht hem vier jaar geleden terug in India, waarmee hij tegelijk zijn baan als leerkracht weer kwijt was. Nu staat hij op de payroll van Projects Abroad; zolang als dat duurt. Als het ophoudt ziet hij geen andere oplossing dan naar India terug te keren.

Morgen vlieg ik weer terug naar Nederland. Het was te kort maar weer de moeite waard. Het geeft een goed gevoel iets voor de mensen hier te kunnen betekenen en bouwactiviteiten leveren ook iets heel tastbaars op. Zo dicht bij de mensen te zijn geeft ook een mooi kijkje in hun bestaan. De meeste indruk op mij maakte toch wel de saamhorigheid waarmee de mensen in Thulo Parsel aan hun nieuwe huizen bouwen. Nog twee woningen te gaan en alle gezinnen hebben weer een nieuw en stevig dak boven het hoofd.