Geestelijkheden

Maandag 16 september.

Gisteren kreeg ik het bericht dat één van onze beste vrienden is overleden. Hij verkeerde al in slechte gezondheid maar zo’n bericht overvalt je toch. Wat is Lombok dan ver weg van Nederland. Whatsapp telefoneren en -appen zijn een mooi medium maar het blijft behelpen.

Lombok is een islamitisch eiland. En niet zo’n klein beetje ook. Het wordt het eiland van de 1000 moskeeën genoemd maar het zijn er vermoedelijk veel meer; ik schat wel 3000 godshuizen op een bevolking van 3.500.000.
De islam is, net al de andere wereldgodsdiensten verdeeld in verschillende stromingen met hun eigen moskeeën en imams. Een kleine minderheid, immigranten van het eiland Bali, is hindoe. Je herkent hun buurt direct aan de tempeltjes en ….. het ontbreken van zwerfafval.
Vijf keer per dag is het een herrie van jewelste. Niet dat ik me laatdunkend wil uitlaten over de Islam; integendeel. Met de begroeting ‘Salam aleikum’ of ‘Slamat’ laat de ander weten dat hij of zij je in vrede tegemoet treedt. Dat is nog eens wat anders dan een ‘hallo’ of ‘hoi’. Vijf keer per dag opgeroepen tot gebed; ook dat vind ik een prachtige gewoonte. Even een minipauze die je losrukt uit de dagelijkse beslommeringen en je bepaalt bij de onvanzelfsprekendheden; je bepaalt bij de zegeningen die je gevraagd of ongevraagd ten deel zijn gevallen. Maar bij de oproep tot gebed blijft het niet. Als de imam op dreef is neemt ‘ie er een halfuur voor en als dan het moment aangebroken is, dan volgt het gebed in het Arabisch. Dat kunnen hele lange gebeden zijn. De gebeden worden gereciteerd (?) waarbij de imam lange uithalen maakt en binnen een bereik van hooguit 5 toonhoogten met halve- of kwarttonen moduleert. Aan het eind van een frase volgt dan een uithaal naar boven of naar beneden. Niet iedere imam heeft een geschoolde stem. In mijn westers gevormde gehoor klinkt het bepaald vals. Niet zelden volgt dan ook nog een langdurige uitleg over een Korantekst in het Indonesisch. Al die imams van evenzovele moskeeën staan tegen elkaar in op te roepen, te bidden en te preken en dat geeft tezamen met de herrie van duizenden brommers en kakelende hanen een oorverdovende herrie. De moskeeën zijn op een enkeling na leeg. Het gewone leven in Mataram gaat gewoon door. Niks geen minipauze of momentje tot inkeer.
Al om halfvijf ’s morgen word ik wakker getoeterd voor de ‘Sabuh’ van 5.00 uur. Zie dan nog maar eens in slaap te komen. Om 12.00 uur is het weer raak voor de ‘Zuhur’. Om 15.00 uur voor de ‘Asar’. De avondgebeden bij begin zonsondergang ‘Magrip’ om 18.00 uur en ‘Isah’ om 19.30 uur bij eind zonsondergang worden vrijwel aaneengeregen. Maar heel soms heb ik geluk. Dan zingt er een kind of kinderkoortje door de geluidsversterker, onvast en in het Arabisch, ‘Hoger dan de blauwe luchten en de sterretjes van goud, woont Allah in de hemel die van alle kinderen houdt’. Althans, dat veronderstel ik.
Is al dat geblaas door luidsprekers hol? Op een vrijdag was ik in het dorpje Sajang. De mannen wassen zich en kleden zich in hun mooiste outfit om naar de moskee te gaan. De vrouwen mogen maar hoeven niet. Een uurtje later zijn de mannen terug en gaan de mooie kleren weer terug de kast in. Toch een moment van inkeer, al is het maar één uurtje per week.