Spanning en sensatie

Dinsdag 10 september – zondag 15 september.
Deze week verblijf ik enkele dagen op de bouwlocaties. Inmiddels staan de spanten van de huizen rechtop en wordt aan de stabiliteitsverbanden gewerkt. Die moeten zorgen dat het huis rechtop blijft staan. Tussen beide teams zit wel enig verschil. Het team uit Java is sneller en werkt secuurder. Het is verbluffend hoe snel in een bamboestam – of moet ik zeggen stengel? - een precies passend gat wordt gemaakt voor een aansluiting van een andere stam. Precies 3 minuten. Het gat wordt afgetekend en vervolgens met een scherp mes ruwweg uitgehakt. Met een ronde beitel, een soort brede guts, ruimt men het gat verder op. Vervolgens wordt met een mes het gat voorzichtig verder op maat geschraapt terwijl tussendoor gepast wordt of de verbinding al past.
De belangrijkste verbindingen, waarbij druk- of trekkrachten kunnen worden verwacht, worden met draadeinden versterkt en daarna nog eens met sisaltouw omwonden. We hebben de indruk dat de touwverbindingen vooral esthetisch zijn en weinig aan de sterkte bijdragen. Aan de voet van iedere kolom wordt heel veel aandacht geschonken. De holle kolom wordt verder uitgehold of juist opgevuld, zodat die precies over de buis past die als anker uit de betonnen fundering steekt.
Ik ben een beetje bang dat het voor de leek nu wat te ingewikkeld wordt.

Ik kies ervoor om met Shaun en Orestis in een hotel te slapen. Dat is minder stoer dan Els die bij de familie blijft slapen die de werklui en vrijwilligers van eten en drinken voorziet. De familie geniet in het dorp een zeker aanzien maar is zeker niet rijk. Het huis heeft aparte slaapvertrekken: één voor de alleenstaande vrouwen en kleine kinderen en één voor de alleenstaande mannen. De koppels hebben een eigen slaapvertrek. De matrassen liggen op de grond naast elkaar. Zo kan het dus gebeuren dat Els de kamer deelt met oma die weduwe is, een paar ongehuwde dochters en (klein)kinderen van oma. Els is onder de indruk van de saamhorigheid. Haar aanwezigheid wordt zeer gewaardeerd en ze wordt wanneer ze gaat slapen zelfs lekker ingestopt.
Had ik het al over het eten gehad? Als er voor ons gekookt wordt is dat natuurlijk Indonesisch en al is de Lombokse keuken misschien wat minder verfijnd als de Javaanse, het eten is altijd gevarieerd en smakelijk. Altijd rijst en veel groenten. Omdat de kip en vis relatief duur zijn is dat beperkt tot twee keer per week maar dan is er altijd nog wel een gekookt- of gebakken ei. Het eten is spicy maar niet overdreven heet.

Els heeft op Lombok een uitgebreide vriendenkring die haar in meer of mindere mate behulpzaam is. Zo kan ze geregeld de pick-up lenen van een hoteleigenaar niet ver van haar huis. Hiermee brengt ze de voorraden eten, maar ook bouwmaterialen en gereedschappen naar de verschillende locaties. Het is niet helemaal gepast om een oordeel te geven over Els haar rijstijl maar ze rijdt bepaald pittig door. Vormen de wegen in het berglandschap al een rollercoaster op zich, hellingpercentages van 20% of meer zijn geen uitzondering, de honderden brommers zijn daarbij een extra uitdaging. De brommers tuffen met een gang van 50 kilometer per uur en zwalken zonder aanwijsbare noodzaak nogal eens van links naar rechts en dat vraagt voor een inhaalmanoeuvre stalen zenuwen. Je moet ook niet gek opkijken wanneer op een brommer een echtpaar zit met twee of drie kleine kinderen tussen hen in. Een bestuurder is soms niet ouder dan 10 jaar en rijdt dan doodleuk met zijn jongere zusjes en broertjes of klasgenootjes. De helm is verplicht maar bijna niemand draagt hem. Een rijbewijs voor de brommer of auto is ook verplicht maar heel veel mensen hebben er geen. Een (WA-) verzekering heeft men veelal niet; ook de automobilisten niet.
Twee anekdotes zijn zeker het vermelden waard. Met de laadbak vol dakplaten rijden we naar Salud en nèt voor het dorpje is er een stuk weg met een helling van wel 25%. De pick-up komt er niet tegenop en valt stil. De handrem houdt niet en Els kan de rem niet meer loslaten. Het is onmogelijk nog vooruit te komen. We zijn te zwaar maar de zwaartekracht doet zijn werk. Op het moment dat ik stenen achter de achterwielen leg breekt de klep open en de dakplaten schuiven als een kaartspel de bak uit en glijden tientallen meters over het wegdek naar beneden. Gelukkig zijn de werklui in de buurt en helpen de ravage opruimen. Het andere voorval betreft een oud kapokmatras dat Els zekerheidshalve meeneemt voor het geval ze ergens moet overnachten. Het matras is zit vol gaten (van muizen of ratten) en het kapok steekt er aan alle kanten uit. Je snapt nu misschien waarom ik voor het hotel koos. Het matras moet ook weer mee terug want Els is niet van het weggooien. Het wordt tussen een rol wapeningsstaal gepropt en vastgebonden met iets wat door moet gaan voor een touwtje. Onderweg moeten we het matras ergens verloren zijn want bij een tussenstop constateren we dat het er niet meer is. Probeer je nu het beeld voor te stellen dat wij in de achteruitkijkspiegel hadden kunnen aanschouwen maar niet deden: één grote oogverblindende sneeuwbui van kapok, wellicht de eerste in de geschiedenis van de Rinjani.
Dat het verkeer hier geen sinecure is mag duidelijk zijn. Toen we ’s avonds terugkeerden uit Noord Lombok zagen we een tweetal ongelukken waar vrachtwagens bij betrokken waren. Eén vrachtwagen was van de helling gestort; een andere vrachtwagen was vermoedelijk door zijn remmen gegaan en frontaal tegen de bergwand gereden. De cabine was volledig geplet tussen de bergwand en de lading.